Java Script Diziler

Diziler programcılığın temel konularından biridir. Bu sayfada öğrenecekleriniz, diğer programlarda da aynen veya benzer şekilde yer almaktadır. Bu sayfayı hemen değişkenlerden sonra anlatmayı düşünüyordum ama daha önce hiçbir yazılım dili bilmeyen arkadaşlara Pencere ve Metin kodları gibi somut derslerin daha öncelikli olduğuna karar verdim. Şimdi diziler konusuna geçebiliriz.

Dizi Tanımlama
Dizileri değişkenler kümesi şeklinde tanımlayabiliriz. Bellekte aynı isim altında saklanan değerleri ifade eder; değerler new Array(...) kodu kullanılarak girilir. Dizilerin iki yazım türü vardır:

var hafta = new Array("pazartesi", "salı", "çarşamba", "perşembe", "cuma", "cumartesi", "pazar")
veya,
var hafta = new Array(6)
hafta[0] = "pazartesi"
hafta[1] = "salı"
hafta[2] = "çarşamba"
hafta[3] = "perşembe"
hafta[4] = "cuma"
hafta[5] = "cumartesi"
hafta[6] = "pazar"

Buradaki hafta isimli değişken 7 değerli bir dizidir. İlk değer 0. sırada sayılmaktadır. hafta[0] değişkeninin değeri "pazartesi", hafta[3]`ün değeri "perşembe"`dir. Değişkenlerden tek farkı, aynı ismi taşımaları. Değerleri yazılım boyunca değişebilir, birbirlerine değerlerini aktarabilirler.

Aşağıdaki uygulamada kullanıcının girdiği 10 sayı küçükten büyüğe doğru sıralanmaktadır.,

Javascript:
<html>
<head>
<title>Sıralama</title>
<script language="JavaScript">
function sirala()
{
var kelime = new Array(9)
var i, j, k, m, ara
for (i=0; i <=9; i++)
{
kelime[i] = prompt("Metinsel bir ifade girin lütfen...","Buraya,")
}
//Sayıları sıralıyoruz.
for (j=0; j <=9; j++)
{
for (k=0; k <=8; k++)
{
if (kelime[k] > kelime[k+1])
{
ara =kelime[k]
kelime[k] = kelime[k+1]
kelime[k+1] = ara
}
}
}
for (m=0; m <= 9; m++) document.write(m + 1 + ". kelime = " + kelime[m] + "<br>")
}
</script>
</head>
<body>

<form>
<p>Düğmeye basarak 10 tane yazıyı alfabetik sıraya sokabilirsiniz.</p>
<input type="button" value="Sırala" onclick="sirala()">
</form>

</body>
</html>

Bu uygulama için söylemek istediğim birkaç şey var. prompt kodunun yazılanları metinsel ifade olarak gördüğünü unutmayalım, bu nedenle bu yazılım alfabetik sıraya sokuyor. Yani "245" değerini, "3" değerinden küçük sayıyor. Bir diğer nokta, JavaScript İngilizce karakterleri esas aldığı için Türkçe karakterler sonda yer alıyor. Yani "z" değeri, "ş" harfinden önce geliyor. Sayısal bir sıralama yapmak isterseniz, metinsel ifadeleri sayısal ifadeye çevirmelisiniz ki, bunu henüz öğrenmediniz; yakında öğreneceksiniz.

Çok Boyutlu Diziler
Diziler tek boyutlu olmak zorunda değil. Şu ana kadar tek boyutlu dizileri gördük, oysa çok boyutlu diziler kullanmamız gerekebilir. JavaScript`te çok boyutlu dizi yok aslında ama bu bizim için bir engel değil: Tek boyutlu bir dizinin her elemanını yeni bir dizi haline getirip, iki boyutlu dizi haline getirebiliriz:

var hafta = new Array (6,1)
for(var i=0; i<=6;i++) hafta[i]= new Array()
hafta[0][0] = "pazartesi sabahı"
hafta[0][1] = "pazartesi akşamı"
hafta[1][0] = "salı sabahı"
hafta[1][1] = "salı akşamı"
hafta[2][0] = "çarşamba sabahı"
hafta[2][1] = "çarşamba akşamı"
hafta[3][0] = "perşembe sabahı"
hafta[3][1] = "perşembe akşamı"
hafta[4][0] = "cuma sabahı"
hafta[4][1] = "cuma akşamı"
hafta[5][0] = "cumartesi sabahı"
hafta[5][1] = "cumartesi akşamı"
hafta[6][0] = "pazar sabahı"
hafta[6][1] = "pazar akşamı"

Burada 7 x 2 = 14 tane değer söz konusudur ve iki değer grubunun (haftanın günleri, gün vakti) aralarında bir ilişki vardır. Bu örneğe 7 x 2`li bir matris de diyebiliriz, zira diziler bir matris ifadesidir. Matris bilgisi olmayan arkadaşlarımız kendi kendilerine yaptıkları denemelerle bazı temel bilgileri edinebilirler. Küçük bir uygulama yapalım:

Javascript:
<html>
<head>
<title>Sıralama</title>
<script language="JavaScript">
function rehber()
{
var kayit = new Array()
for (var i=0; i<=100; i++)
{
kayit[i] = new Array()
kayit[i][0]=prompt("Arkadaşınızın ismini girin lütfen","İsim")
if (kayit[i][0]==null || kayit[i][0]=="") break
kayit[i][1]=prompt(kayit[i][0] + " isimli arkadaşınızın telefonunu girin lütfen", "Telefon")
}
document.write("Rehbere kaydedilmiş isim ve telefon numaraları:<br>")
for (var j=0; j<=i;j++)
{
document.write(kayit[j][0] + ": " + kayit[j][1] + "<br>")
}
}
</script>
</head>
<body>

Aşağıdaki düğmeye basarak telefon numaralarını öğrenebilirsiniz.<br><br>
<form>
<input type="button" value="Telefon Rehberi" onclick="rehber()">
</form>

</body>
</html>

Diziler Üzerinde İşlemler
Diziyi yazılım içinde değer vermişsek, o dizinin kaç değeri olduğunu biliriz ve değer sayısını bulmaya çalışmayız. Ama eğer diziye girilecek değer sayısını kullanıcıya bırakmışsak, dizinin taşıdığı değer sayısını yazılım içinde ifade etmek isteriz. Dizilerin taşıdığı değer sayısını ifade etmek için length komutu kullanılır.