İşletim Sistemlerinin Tarihsel Gelişimi

 

UNIX işletim sisteminin tarihi 1968-69 senelerine dayanır. C programlama dili UNIX işletim
sisteminin geliştirilmesi süresinde tasarlanmıştır. 1968 yılında AT&T’den K.Thombson,
D.Ritchie ve B.Kernighan Multics isimli bir işletim sistemi projesine başladılar. Multics
projesi MIT gibi üniversitelerle ortak olarak yürütülüyordu. Ancak Multics projesinin çeşitli
problemlerinden dolayı 1969 yılında AT&T projeden ayrılma kararı vermiştir. 1969 yılında
ekip yeni bir işletim sistemi yazma projesine başlamıştır. 1970 yılında B.Kernighan bu yeni
işletim sistemini Multics’ten kelime oyunu yaparak UNIX ismini vermiştir.
UNIX işletim sistemi 1970 yılında DEC’in PDP-7 makinelerinde yazılmıştır. UNIX’in bu ilk
versiyonu tamamen sembolik makine dilinde yazılmıştır. Yalnızca işletim sisteminin çekirdek
kısmı değil, tüm yardımcı programlar da sembolik makine dilinde yazılmışlardır.
K.Thombson bu yeni işletim sistemi için önceleri Fortran derleyicisi yazmaya niyetlendiyse
de daha sonra tamamen yeni bir arayışa geçmiştir. K.Thombson BCPL dilinden esinlenerek
alçak seviyeli işlemlerde kullanılabilecek B programlama dilini tasarlamış ve derleyicisini
yazmıştır. B her yönü ile tanımlanmış bir programlama dili değildir. Ancak çalışma ekibini
sembolik makine dilinden kurtarmıştır. D.Ritchie bu süreç içerisinde B programlama dilini
geliştirerek bugün kullandığımız C programlama dilini tasarlamış ve derleyicisini yazmıştır
(1971).

1973 yılında ekip DEC’in PDP-11 makineleri için UNIX işletim sistemini tamamen C
programlama dilini kullanarak yeniden yazmıştır. Bu özelliği ile UNIX sembolik makine
dilinde yazılmayan ilk işletim sistemi olmuştur. Bu durum işletim sisteminin kaynak
kodlarının taşınabilmesini sağlamış ve UNIX işletim sisteminin DEC makinelerinin dışında
da çalışabilmesine ön ayak olmuştur.

UNIX işletim sisteminin kaynak kodları pek çok araştırma gurubuna önceleri ücret talep
edilmeden verilmiştir. Bunun sonucu olarak bu ürünün geliştirilip pek çok farklı UNIX
işletim sistemlerinin oluşmasına neden olmuştur. Bunların en ünlüsü Berkeley tarafından
geliştirilmiş olan BSD versiyonlarıdır (Berkeley Software Distribution). BSD
versiyonlarından üçü serbest olarak dağıtılmıştır (Free BSD, Net BSD, Open BSD). Zamanla
AT&T’nin orijinal UNIX sistemleri ile Berkeley’in sistemlerinde rekabet oluşmuşsa da
AT&T’nin sistemleri üstünlük kazanmıştır. AT&T, UNIX sistemlerine bir versiyon numarası
vermiştir. Ayrıca bu sistemler önce System3 daha sonra da System5 biçiminde
isimlendirilmiştir. UNIX grubu sistemlerin temel referansı System5’tir.
AT&T 80’li yıllarda UNIX sistemlerine telif uygulama kararı almıştır. Bu durum
üniversitelileri tedirgin etmiştir, çünkü üniversitelerde bilgisayar araştırmalarında hep
UNIX’in kaynak kodları kullanılıyordu. Bunun üzerine Hollandalı bir profesör olan Andrew
Tanenbaum kendi derslerinde kullanabileceği küçük bir UNIX sistemi yazmıştır. Bu işletim
sistemi Minix diye isimlendirilmiştir.

1984 yılında Richard Stallman serbest yazılım fikrini ortaya atarak FSF (Free Software
Foundation) diye bilinen birliği kurmuştur. Amacı tamamen serbest ve bedava olacak bir çeşit
UNIX sistemi yazmaktı (www.fsf.org www.gnu.org). GNU projesi kapsamında pek çok
yardımcı yazılım geliştirilmiştir. Örneğin bu gün Linux sistemlerinde kullanılan gcc
derleyicisi ve imacs editörü bu proje kapsamında geliştirilmiştir. Ancak Richard Stallman ve
C ve Sistem Programcıları Derneği 3
FSF kurumu yardımcı araçları geliştirdiyse de işletim sisteminin kendisini tamamen geliştirip
bitirememiştir. Serbest yazılım (Free Software) bedava yazılımdan ziyade başkasının
oluşturduğu bir yazılımı hiç izin almadan geliştirmek anlamındadır. Bu kavramda kişi
programını satabilir, ama kaynak kodu üzerinde bir hakka sahip olamaz, yani onu
sahiplenemez. Bunun için GNU Public License geliştirilmiştir.
1991 senesine gelindiğinde GNU projesine ilişkin pek çok şey yazılmıştır. Ama işletim
sisteminin çekirdeği yazılmamıştır. İşte Linus Torwalds, ismine Linux dediği bir çekirdek
yazarak GNU projesini tamamlamıştır. Bugün Linux’un pek çok sürümü vardır, fakat bu
sürümlerin hepsi aynı çekirdeği kullanmaktadır. GNU/Linux sistemleri Intel makinelerinin
dışında başka donanımlara da aktarılmıştır.

1980 yılların sonlarına doğru UNIX sistemleri kendi aralarında taşınabilir yapılmaya
çalışılmıştır. Böylelikle bir UNIX sistemi için yazılmış kaynak kodun başka bir UNIX
sisteminde de problemsiz derlenerek çalıştırılabileceği düşünülmüştür. Böyle bir
standardizasyon Richard Stallman tarafından önerilmiştir. Standartlaşma ile IEEE ilgilenmiş
ve 1003 numaralı standardizasyon ekipleri kurulmuştur. Bu standartlar POSIX (Portable
Operating System Interface for UNIX) biçiminde isimlendirilmiştir. Örneğin 1003.1 ya da
POSIX.1 UNIX sistemlerindeki sistem fonksiyonlarının neler olması gerektiğini belirler.
Diğer alt gruplar başka işlevsel özellikler konusunda belirlemeler oluşturmuştur. Bu gün
kullanılan UNIX ve Linux sistemlerinin hemen hepsi burada belirtilen POSIX standartlarına
uygundur. POSIX aslında IEEE tarafından yalnızca UNIX sistemlerine özgü bir standart
olarak ele alınmamıştır. UNIX gurubu dışındaki işletim sistemleri de isterlerse POSIX
standartlarına uyum sağlayabilirler. Örneğin NT gurubu sistemlerin POSIX alt yapısı vardır
ve POSIX’i desteklemektedirler.

Yorum Yapabilmek İçin Üye Girişi Yapmanız Gerekmektedir.

� şletim sistemlerinin tarihsel gelişimi