C# Yazı Biçimlendirme

Yazı Biçimlendirme

Bildiğiniz gibi C# dilinde decimal tipte bir m değişkeni şu şekilde yazıya dönüştürülür.

using System;
class YaziBicimlendirme
{
static void Main()
{

double d = 23.45;
string s = d.ToString();
Console.WriteLine(s);

}
}


ToString metodunun kullanımı burada göründüğünden biraz fazla esnektir. .net Framework, sayısal türleri yazıya dönüştürürken istediğimiz biçimde biçimlendirip gösterme imkânı sunar. Meselâ:

using System;
class YaziBicimlendirme
{
static void Main()
{

double d = 23.45;
//string s = d.ToString();
string s = d.ToString("G");
Console.WriteLine(s);

}
}


Buradaki G’nin anlamı (General) Genel formatlamadır. Varsayılan değer zaten G olduğu için yazmayabilirsiniz. Bu durumda yukarıdaki her iki örneğin de yapığı iş aynıdır. Farklı bir formatlama için tablodaki harfleri kullanabilirsiniz. Tablodaki harfleri büyük ya da küçük harfle yazmak fark etmiyor.

Harf
Anlamı
Açıklama

C
Currency
Para birimleri ile birlikte kullanılır. Üçer basamak ayırır.

D
Decimal
Sadece integer değerler için.

E
Exponential
Bilimsel gösterim için kullanılır.

F
Fixed Point
Sayının bilimsel olmayan gösterimde gösterilmesini sağlar.

G
General
Üstel ve noktalı değerlerin çok küçük olduğu yerlerde.

N
Number
F ile aynıdır. Üçer basamak ayırır.

P
Percent
Yüzde ifadeleri için kullanılır. Sayı 100’e bölünür, üçer basamak ayırır ve % işareti gösterilir.

R
Roundtrip
Kayar nokta türler için kullanılır. Parse yöntemi ile geri dönüştürülebilecek bir string oluşturur.

X
Hexadecimal
Tamsayı değerleri hexadecimal olarak gösterir.


Burada dokuz tane formatlama biçimi var. Bir tanesi için örnek verelim. m 0,123 değerini tutuyorsa aşağıdaki programın çıktısı %12,30 olacaktır.

using System;
class YaziBicimlendirme
{
static void Main()
{

double d = 0.123;
string s = d.ToString("P");
Console.WriteLine(s);

}
}


C formatlama özelliği para sembolü göstermek için kullanılır. Bu sembol mutlaka dolar işareti olmak zorunda değildir. Bölge ve dil seçeneklerine göre değişir. Ama biz özellikle bir para birimin göstermek istiyorsak, meselâ dolar işareti göstermek istiyorsak aşağıdaki gibi yazmalıyız.

m.ToString (“N”) + “$”

İsterseniz harften sonra rakamda kullanabilirsiniz. Meselâ;

m.ToString (“P5”)

Buradaki rakamın anlamı yanındaki harfe göre değişiklik gösterebilir. Aşağıdaki tabloda ToString metodu ile sayıların nasıl kullanıldığı gösteriliyor.

Harf
Anlamı
Yazılacak Sayının Sonuca Etkisi

C
Currency
Virgülden sonra gösterilecek basamak sayısı (Varsayılan değer 2)

D
Decimal
Gösterilecek basamak sayısı (Eğer eksik olursa başına 0 eklenir.)

E
Exponential
Virgülden sonra gösterilecek basamak sayısı (Varsayılan değer 6)

F
Fixed Point
Virgülden sonra gösterilecek basamak sayısı (Varsayılan değer 2)

G
General
Gösterilecek basamak sayısı.

N
Number
Virgülden sonra gösterilecek basamak sayısı (Varsayılan değer 2)

P
Percent
Virgülden sonra gösterilecek basamak sayısı (Varsayılan değer 2)

R
Roundtrip
Kullanılmaz

X
Hexadecimal
Gösterilecek basamak sayısı (Eğer eksik olursa başına 0 eklenir)


Bir örnekle decimal tipteki bir değişkenin bütün formatlama çeşitlerini inceleyelim.

using System;

class NumerikFormatlama
{
static void Main()
{
decimal m = 12345.345m;

Console.WriteLine("Para formatında: " + m.ToString("C2"));
Console.WriteLine("Üstel formatta: " + m.ToString("E2"));
Console.WriteLine("Sabit noktalı formatta: " + m.ToString("F2"));
Console.WriteLine("Genel formatta: " + m.ToString("G2"));
Console.WriteLine("Sayı formatında: " + m.ToString("N2"));
Console.WriteLine("Yüzde formatında: " + m.ToString("P2"));
}
}


ToString yöntemi bölge ve dil seçeneklerine göre farklı sonuçlar verebilen esnek parametrelere sahiptir. Programınız hiçbir değişiklik yapmadan seçili bölge ve dil seçenekleri doğrultusunda uygun sonuçlar üretebilmektedir. Türkiye için seçili ayarlar doğrultusunda programın sonucu aşağıdaki gibi olacaktır.



Yukarıda görülen ekran çıktısı incelenirse yuvarlama işlemleri var. Ama bu yuvarlama işlemleri Round yönteminin kurallarından daha farklı yapılmıştır. İki sayı arasındaki bir değer yuvarlanacaksa yukarı yuvarlanmıştır. 12345.345 sayısı 12345.34 olarak yuvarlanması gerekirken yukarı yuvarlanmış ve 12345.35 olarak yuvarlanmıştır. Eğer bu sizin işinizi görmüyorsa ToString işleminden önce Round ile yuvarlayınız.

Aşağıdaki örnekte 12345 tamsayısı sayısı hexadecimal sayıya dönüştürülmektedir.

using System;

class NumerikFormatlama
{
static void Main()
{
int i = 12345;
string s = i.ToString("X8");
Console.WriteLine(s);
}
}


Burada 00003039 sayısı üretilir ve kısaltma sözkonusu değildir, 8 basamağa tamamlamak için başına dört tane 0 eklenmiştir. Ama aşağıdaki örnekte virgülden sonrası için 2 basamak belirtildiği için duyarlılık kaybı olacaktır.

using System;

class NumerikFormatlama
{
static void Main()
{
int i = 12345;
string s = i.ToString("E2");
Console.WriteLine(s);
}
}


Ekranda Console.WriteLine ile birden çok sayı gösterecekseniz bu durumda string birleştirme işleminden yararlanabilirsiniz. String birleştirme işlemini string veri türü yazısında daha önce örneklerle görmüştük.

using System;
class NumerikFormatlama
{
static void Main()
{
int A = 3, B = 4;
Console.WriteLine(A + " ve " + B + " sayıları toplamı "
+ (A + B) + " eder.");
}
}


Yukarıdaki örnekte gördüğünüz gibi karmaşık bir yazı şekli oldu. Bunun daha güzel bir şekli vardır. Bu da yer belirtme yöntemidir.

using System;
class NumerikFormatlama
{
static void Main()
{
int A = 3, B = 4;
Console.WriteLine("{0} ve {1} sayıları toplamı {2} eder",
A, B, A + B);
}
}


Yukarıdaki örnekte WriteLine yöntemi dört tane parametre almıştır. İlk parametre ekranda gösterilecek olan string ifadedir. Bu string ifade içersinde yer tutucular var ve dizilerde olduğu gibi 0 ile başlamıştır, küme parantezleri arasında belirtilmiştir. Bu yer tutucular gösterilecek olan string ifadeyi takip eden virgülle ayrılmış diğer üç tane parametre için yer belirtmektedir. {0} ile belirtilen yere A değişkeninin değeri, {1} ile belirtilen yere B değişkeninin değeri, {2} ile belirtilen yere de A+B işleminin sonucu gelecektir. İlk parametreden sonra belirtilecek parametreler sayısal ifadeler olabileceği gibi string ifadeler, string literaller de olabilir.

Eğer yazının içerisinde küme parantezi geçecekse bunu ardı ardına iki tane kullanarak yapmalıyız.

Bu yer tutucuları yazı içerisinde sıra ile yazmak zorunda değiliz. Nerede bulunmaları gerekiyorsa oraya koyabiliriz. Aşağıdaki örnekte yer tutucular {0} {1} {2} sırasıyla yazılmamıştır.

using System;
class NumerikFormatlama
{
static void Main()
{
int A = 3, B = 4;
Console.WriteLine("{2} değeri {0} ve {1} sayılarının toplamıdır.",
A, B, A + B);
}
}



İlk parametre olan string ifadeden sonra yazacağımız parametre sayısı yer tutuculardan fazla olabilir. Bir parametreyi yazmışsak ve onun için yer tutucu belirtmemişsek problem olmaz.

Aşağıdaki örnekte yazılan C parametresi hiç kullanılmamıştır ama programın çalışması için bir engel teşkil etmez.

using System;
class NumerikFormatlama
{
static void Main()
{
int A = 3, B = 4, C = 20;
Console.WriteLine("{2} değeri {0} ve {1} sayılarının toplamıdır.",
A, B, A + B, C);
}
}


Aşağıdaki örnekte olduğu gibi 4 tane parametre düşünelim. 0, 1 ve 3 numaralı parametreleri kullanacağız ve 2 numaralı parametre hiç kullanılmayacak. Böyle bir kullanım da mümkündür. Kullanılmayacak olan parametrenin en son yazılma zorunluluğu da yoktur.

using System;
class NumerikFormatlama
{
static void Main()
{
int A = 3, B = 4, C = 20;
Console.WriteLine("{3} değeri {0} ve {1} sayılarının toplamıdır.",
A, B, C, A + B);
}
}


Bir yer tutucuyu tekrar tekrar kullanmak da mümkündür.

using System;
class NumerikFormatlama
{
static void Main()
{
int A = 3, B = 4, C=20;
Console.WriteLine("{3} değeri {0} ve {1} sayılarının toplamıdır.
Sonu\u231 ? {3} değeridir.",
A, B, C, A + B);
}
}


Ama olmayan bir parametre için yer tutucu yazmak doğaldır ki yanlıştır ve bir istisna ortaya çıkacaktır.

using System;
class NumerikFormatlama
{
static void Main()
{
int A = 3, B = 4, C = 20;
Console.WriteLine("{0} ve {1} sayıları toplamı {3} eder",
A, B, A + B);
}
}




Yukarıda string birleştirme işlemi ile yazdığımız örneği bir defa daha yazalım ama açık ToString yöntem çağruları ile biçimlendirme de yapalım.

using System;
class NumerikFormatlama
{
static void Main()
{
int A = 3, B = 4;
Console.WriteLine(A.ToString("E4") + " ve " +
B.ToString("E4") + " sayıları toplamı "
+ (A + B).ToString("E4") + " eder.");
}
}


Karmaşık oldu, yer tutucular kullanarak yazalım.

using System;
class NumerikFormatlama
{
static void Main()
{
int A = 3, B = 4;
Console.WriteLine("{0} ve {1} sayıları toplamı {2} eder",
A.ToString("E4"), B.ToString("E4"), (A + B).ToString("E4"));
}
}


Ama gene karmaşık oldu. Daha güzel bir yöntem var. Sayısal biçimlendirme parametrelerini yer tutucularla birlikte yazabiliriz. Açık ToString yöntem çağrılarına da gerek kalmaz.

using System;
class NumerikFormatlama
{
static void Main()
{
int A = 3, B = 4;
Console.WriteLine("{0:E4} ve {1:E4} sayıları toplamı {2:E4} eder",
A, B, A + B);
}
}


Yer tutucu numarası bir iki nokta işareti ve ardından biçimlendirme parametresi geliyor. Bu parametreler normalde ToString yöntemine geçiliyor, ama bu şekilde kullanım çok daha pratik olduğu için daha çok tercih ediliyor.

Çoğu durumda bir ifadenin karakter olarak ne kadar yer kaplayacağını bilmek imkânsızdır, meselâ tamsayılar 10 karaktere kadar, eğer negatif değer alabiliyorlarsa 11 karaktere kadar, üçer basamak ayrılıyorsa 4 karaktere kadar yer kaplayabilirler. Aşağıdaki örnekte sayılar iç içe geçmektedir.

Console.WriteLine("{0}{1}{2}{3}", A, B, C, D);

Bunu kolaylıkla aralarına boşluklar bırakarak ayırabiliriz.

Console.WriteLine("{0} {1} {2} {3}", A, B, C, D);

Alt alta birden çok WriteLine değeri yazdığımızı düşünürseniz belirli yerler kaplayarak sütunlar halinde alt alta yazılmasını isteyebiliriz. Alan genişliği denilen sayılar yazarak ne kadar yer kaplayacaklarını belirtebiliriz, bunu da yer tutucu numaraların yanına virgül koyup akabinde alan genişliği değerini giriyoruz.

using System;
class NumerikFormatlama
{
static void Main()
{
decimal mA = 123.45m;
string strB = "Kitap";
int iC = 12;
decimal mD = 456678m;
Console.WriteLine("{0,10}{1,15}{2,10}{3,20}", mA, strB, iC, mD);
}
}


mA sayısı sağa dayalı olarak 10 karakter, strB değeri yine sağa dayalı olarak 15 karakter, iC değeri yine sağa dayalı olarak 10 karakter, mD değeri yine sağa dayalı olarak 20 karakter yer kullanılarak gösterildi.

Çıktısı da aşağıdaki şekildedir.



Konsolda bir satırda gösterebileceğimiz karakter sınırı da yine IBM punch kartlarındaki sınır olan 80 karakterdir.

Biçimleme parametreleri ile alan genişliği parametrelerini birlikte kullanabilirsiniz.

using System;
class NumerikFormatlama
{
static void Main()
{
decimal mA = 123.45m;
string strB = "Kitap";
int iC = 12;
decimal mD = 456678m;
Console.WriteLine("{0,-15}{1,10:C2}{2,10:X5}{3,20:E3}", strB, mA, iC, mD);
}
}


Yukarıdaki örnekte {0} yer tutucusunun gösterdiği değer dikkat ederseniz alan genişliği olarak -15 değerini almıştır. Bu da 15 karakterlik alanda soldan hizalama yapılacağı anlamına gelmektedir. Hem biçimlendirme hem de alan belirleme parametreleri birlikte kullanıldı.