C# String Veri Türü

String Veri Türü
Yıllardır bilgisayarlar kullanıcılarla iletişim kurmak için yazıyı kullanırlar. Programlama dillerinde karakter kelimesi, bir harf, sayı, noktalama işareti ya da bir sembol anlamına gelir. String kelimesi ise karakterlerin yan yana gelerek oluşturdukları dizi anlamına gelir. C# Dilinde string bir anahtar kelimedir. String türünde bir değişken tanımlarken aşağıdaki gibi yazarız.

string Yazi;

Burada Yazi adında, string türünde bir değişken tanımlaması yapılmıştır ya da başka bir deyişle, Yazi string bir değişkendir.

C#taki string veri türü .net Framework içerisindeki System.String sınıfının bir aliasıdır yani string yazmakla System.String yazmak aynı şeydir.

Yani aşağıdaki gibi de string değişken tanımlaması yapılabilir.

System.String Yazi;

Eğer programımızın üst kısmında using direktifi ile

using System;

yazmışsak, başındaki System. ifadesini yazmayabiliriz. Bunu zaten daha önceki yazılardan biliyorsunuz.

String Yazi;

Şimdi burada bir karışıklık oldu. Eğer usnig direktifi ile System isim uzayı direktifi yazılmışsa büyük harfle yazılan String yeterlidir ama C#ta bir veri türü olan ve küçük harfle yazılan string kelimesi de kendi başına System.String anlamına gelen bir alias olduğundan aşağıdaki gibi bir ifadeyi yazmak yanlış olur.

System.string Yazi; //Yanlış oldu.

Çünkü string kelimesinin karşılığı olan System.String ifadesini yukarıdaki ifadede yerine yazarsak

System.System.String Yazi; //Yanlış oldu.

yazmış oluruz. Tabi ki böyle bir ifade yoktur, çalışmaz.

Şimdi string türünde bir değişken nasıl tanımlanır öğrendiğimize göre değer ataması yapalım.

Yazi = "C#Türkü çok seviyorum.";
Yukarıdaki ifadenin sağındaki değere string literal denir. Bir string literal sıfır ya da daha fazla karakterden oluşur. Karakterin tanımını yukarıda yaptığımıza göre içinde neler bulunabileceği de açıktır: Harf, rakam, noktalama işareti ayda sembol. Dikkat ederseniz bir string literal çift tırnak arasına yazılır. Bu durumda string literali başlatan ve bitiren çift tırnak işaretleri string ifadenin kendisine dâhil değildir.

Yazı dilinde noktalı virgül, soru işareti gibi işaretler çift tırnakların içine yazılır. Ama C#ta noktalı virgül atama işlemini bitiren işarettir ve en sona yazılır. Karıştırmamak gerekir.

Bir string literal tek satır olmak zorundadır. Aşağıdaki atama işlemi çalışmayacaktır.

Yazi = "C#Türkü çok
seviyorum."; // Yanlış oldu.

Tamsayılar yazısında da anlattığımız gibi, string türü değişkenlere de tanımlama esnasında ilk değer ataması yapabiliriz.

string Yazi = "C#Türkü çok seviyorum.";

Bir stringi ekranda göstermek için daha önceden de bildiğimiz Console.Write ya da Console.WriteLine yöntemlerini kullanabiliriz.

Console.WriteLine(Yazi);

Bu ifade konsolda aşağıdaki gibi bir çıktı verecektir.



Çift tırnak işaretleri, ekranda görünmedi. Çünkü onlar string ifademizin bir parçası değildir. Bir değişken tanımlaması yapmadan da bir string ifadeyi direkt Console.Write ya da Console.WriteLine yöntemlerine geçebilirsiniz.

Console.WriteLine("C#Türkü çok çok seviyorum");

Console.WriteLine ile tamsayıları gösterebildiğimiz öğrenmiştik. Şimdi de string ifadeleri gösterebildiğini öğrendik. Bunu yapması mümkündür, çünkü Console.WriteLine yönteminin aynı isimde birden çok sürümü vardır. Aynı yöntemin birden çok sürümleri olmasına yöntemlerin aşırı yüklenmesi denir. Başka bir yazıda bu meseleyi anlatacağız.

Aşağıdaki ilginç örneği dikkatle inceleyelim.

using System;

class stringler

{

static void Main()

{

string A, B, C;

A = "Merhaba, ";

B = "Dünya";

C = A + B;

Console.WriteLine(C);

Console.ReadLine();


}

}

Ekran çıktısını incelersek çok temel bir örnek, ama programda ilginç bir yer var. 3 tane değişken tanımladık. İlk 2 tanesine değer ataması yapma işlemi daha öncekilerle aynı, sadece sayı değil de yazı kullandık. 3. değişkene değer ataması yapma işlemi biraz ilginç görünüyor. Çünkü iki tane yazı arasında toplama işlemi yapmaya çalışyıoruz.

Bu ne anlama geliyor? Artı işareti iki tane string ifadeyi birleştirir. Programı çalıştırdığımızda aşağıdaki çıktıyı görürüz.



Merhaba dünya cümlesi çok meşhur bir programcı selamıdır. 1978 yılında C Programlama Dili kitabının yazarları Brian W. Kernighan ve Dennis M. Ritchie tarafından ilk defa kullanılan bu ilk yazılan programın dünyaya merhaba demesi olayı gelenek haline geldi.

Ama Kernighan ve Ritchie string birleştirme örneğini yapamadılar, çünkü standart C dilinde string birleştirme yoktur, hatta string yoktur.

Değişik işlemler için aynı operatörün kullanılması, mesela toplama operatörü, operatörlerin aşırı yüklenmesi olarak bilinir. Bu meseyi de yine başka bir yazıda anlatacağız.

Dikkat ederseniz A değişkenine bir string literal ataması yaptık ama virgülden sonra bir boşluk bıraktık. Çünkü 2 tane stringi birleştirdiğimizde arasına kendisi boşluk koymaz bunu bizim belirtmemiz lazım.

Stringlerle de yine artı eşittir operatörünü kullanabilirsiniz.

string Yazi = "Bu bir yazıdır.";

Yazi += "Bu da bir yazıdır.";

Artı eşit operatörü, ilk string ifadenin sonuna ikinci string ifadeyi ekler. Bunlardan başka diğer operatörler stringlerle kullanılmaz.

String birleştirme işlemi, eğer çok uzun bir string ifadeyi bir değişkene atayacaksak çok işlevseldir.

string Kavgam =

"Kader beni, iki Alman devletinin tam sınırları üzerinde bir kasabada," +

"Braunau am Inn'de dünyaya getirdi. Alman olan Avusturya, büyük Alman vatanına" +

"tekrar dönmelidir. Hem bu birleşme, iktisadi sebeplerin sonucu olmamalıdır. " +

"Bu birleşme, iktisadi bakımdan zararlı olsa bile, mutlaka olmalıdır." +

"Aynı kan, aynı imparatorluğa aittir. ";

Aynı zamanda string literaller ile string değişkenlerin bir kombinasyonu olarak string birleştirmeyi kullanabilirsiniz.

string programlama_dili = "C# ";

Console.WriteLine("Ben " + programlama_dili + " programlamayı çok seviyorum." + " Ya sen?");

Yukarıdaki birleştirilmiş ifade aslında aşağıdaki şekilde ayrı ayrı da yazılabilir.

string programlama_dili = "C# ";

Console.Write("Ben");

Console.Write(programlama_dili);

Console.Write(" programlamayı çok seviyorum.");

Console.WriteLine(" Ya sen?");

Dikkat ederseniz ilk dört ifadede Console.Write kullanırken sonuncusunda Console.WriteLine kullandık. Çünkü Console.Write yöntemi imleci alt satıra geçirmez.

Yukarıda yazdığımız her iki örneğin de ekran çıktısı aşağıdaki şekildedir.



System.String sınıfının Length diye bir özelliği vardır. Yöntem ve alan gibi özellik de bu cümlede teknik terim olarak kullanıldı. Özellikler de alanlar gibidir. Başka bir yazıda alanlar ve özelliklerden bahsedeceğiz. Şimdilik sadece Length özelliğinin ne işe yaradığını bilelim. Bir string ifadenin karakter sayısını bize verir.

Kavgam.Length

ifadesi bize 327 sayısını verir.

C#ta stringleri çift tırnak arasına yazarız. Eğer string literalin kendi içinde çift tırnak varsa onu nası yazabiliriz? Mesela aşağıdaki gibi bir string literali ekranda göstermek istiyoruz.

Atalarımız boşuna söylememiş “sakla samanı, gelir zamanı” diye.

Bu tür özel karakterlerin kullanılması programlama dillerinde her zaman problem olur. C# çözümü C ve C++ dillerinden almıştır. Bir string literal çift tırnak içeriyorsa, çift tırnakların soluna bir ters bölü işareti koymalıyız.

string Yazi = "Atalarımız boşuna söylelemiş \"sakla samanı, gelir zamanı\" diye";
Bu ters bölü işareti burada kaçış karakteri olarak görev yaptı. Kaçış karakteri sağındaki özel işaretin gerçek anlamında kullanılmasını engeller.

Peki, ters bölü işaretinin kendisini yazı içerisinde nasıl kullanırız? Yazı dilinde belki çok fazla kullanılmayan bir işaret ama MS-DOS ya da Windows programlarında dizin isimlerini ayırmada ters bölü işareti kullanılır. Bu ters bölü işaretinin çok acıklı bir hikâyesi var. UNIX işletim sisteminde dizin isimleri normal bölü işareti ile ayrılır, ters bölü işaretiyle değil. C dilinde de kaçış karakteri olarak kullanılma sebebi hiçbir özel anlamı olmamasıdır. MS-DOS 1.0 işletim sisteminde ise UNIX benzeri hiyerarşik bir dizin yapısı olmadığından normal bölü işareti komut satırı argümanı olarak kullanıldı.UNIX işetim sisteminde komut satırı argümanlarının solunda çizgi vardır. MS-DOS 2.0 işletim sisteminde hiyerarşik dosya yapısı gelince, C dilinde problem olacağı hiç akıllarına gelmedi ve dizin isimlerini ayırmakta normal bölü işareti yerine ters bölü işareti kullanıldı.

Bir string literal içerisinde eğer ters bölü işareti varsa yan yana iki tane kullanırız.

string Dizin = "C:\\Makaleler\\String Makalesi\\Metin.doc";

Şimdi bunu ekrana yazdırıp çıktısına bakalım.



Artık MS-DOS ya da Windows programlarında ters bölü işareti kullanma zorunluluğumuz yok, onun yerine normal bölü işareti de kullanabilirsiniz.

string Dizin = "C:/Makaleler/String Makalesi/Metin.doc";

Bilgisayarın içerisinde bir string literalin karakterleri sayılarla ve nihayetinde bitlerle saklanır. Uzun yıllar, bir çok bilgisayar ASCII (American Standard Code for Information Interchange – Bilgi Değişimi İçin Amerikan Kod Standardı) dediğimiz bir karakter kodlaması kullandı. ASCII 7-bit kodlardan oluştuğu için toplam 128 (27) çeşit karakteri gösterebilir.

Eğer standart Amerikan İngilizcesi klavyesi kullanıyorsanız, Üst Karakter Tuşuna (Shift Tuşu) bağlı olarak (harf, sayı ya da sembollerden) 47 tane tuştan 94 tane karakter oluşturabilirsiniz. Boşluk tuşu ayrı bir ASCII karakteri ile temsil edilir. ASCII ayrıca, yazıda gösterilmeyen, yazının nasıl gösterileceğini kontrol eden 33 tane kontrol karakteri sağlar. Bunlardan sadece bazıları günümüzde kullanılıyor. Satır başı tuşu, Sonraki satıra geçme tuşu (Bu ikisi imlecin bir sonraki satırın başına gitmesini sağlar), Geri Al Tuşu, Tab Tuşu, ESC tuşu. Bütün ASCII karakterleri klavyeden Ctrl tuşunu harf ve sembol kombinasyonları ile kullanarak oluşturulabilir. Yani 128 tane ASCII kodunu klavyeden yazabiliriz.

Fonksiyon tuşları (F1,…, F12), yön tuşları ve imleç hareket tuşları biraz farklıdır. Bunlar ASCII kodu üretmezler.

Pratikte kişisel bilgisayarlar ASCII tarafından sağlanan 128 karakteri de içeren yazı karakterlerini göstermek için 8-bit kullanırlar. Bu 8-bit kodlamaya ise genişletilmiş ASCII karakter kodlama seti denir.

Maalesef, genişletilmiş ASCII, tek standart değildir. Orijinal IBM Bilgisayar çizgi çizmek ve basit matematik semboller için ek rarakterler de kullandı. Windows ise Batı Avrupa dillerinde kullanılan sembolleri göstermek için Latin 1 adlı bir kodlamayı da destekler. Bir çok ülkede standart komiteleri kendi karakter kodlamalarını oluşturdular. Tabi ki bunların içinde Latin olmayan Arapça, İbranice, Yunanca, Kiril (Rusça) da var.

Sonuç karışıklık ve belirsizlik oldu. Eğer başka bir ülkeden ya da Apple Machintosh gibi başka platformlardan gelen e-posta mesajları almışsanız ve bunlarda anlamsız karakterler görmüşseniz bunların sebebi iki değişik 8-bit karakter kodlamasıdır.

1980lerin başında bu problemlere bir çözüm bulmak için çalışmalar yapıldı. Sonuç Unicode oldu. Unicode; Çince, Japonca ve Korece gibi şekilsel alfabeler de dâhil, bilgisayar iletişiminde kullanılan bütün dillerin karakterlerini gösterebilecek şekilde 65,536 (216) tane karakter içeriyor, 16-bit kodlama kullanıyor. Unicode karakterlerinin ilk 128 karakteri yine ASCII’nin aynısıdır. İkinci 128 tanesi ise Latin 1 karakterlerinin aynısıdır. Unicode hakkında daha fazla bilgi http://www.unicode.org adresinde mevcuttur. Unicode Standart Verison 3.0 adlı kitabın online sürümüne de yine bu siteden ulaşabilirsiniz.

8-bit karakter kodlamalarının yerini 16-bit Unicode karakterlere bırakması için uzun bir yol var. Ama bazı programlama dilleri, mesela C#, stringleri 16-bit Unicode olarak tutuyor. Unicode ile aşağıdaki gibi bir string ifadeyi rahatlıkla yazabilirsiniz.
 

Hem Yunan alfabesi hem de derece işareti ASCII karakter tablosunda yoktur.

Yunan harflerini Yunanca klavye ile rahatlıkla yazarsınız, ama derece işareti Yunan klavyeside yoktur. Genellikle, bir Unicode karakteri string içerisinde kullanabilmek için karakteri Unicode standardı sürüm 3.0 şekilde yazmak lazım ya da http://www.unicode.org/charts adresindeki şekilde ve bir ters bölü şareti daha sonra küçük ya da büyük harflerle U ya da X koyduktan sonra 4-basamak hex karakter kodu yazarak gösterilir.

string Angle = "The angle \u03B1 equals 60\u00B0";

İlginçtir ama \u ve 4-basamak hex karakter kodlarını değişken isimleri diğer belirteçlerde kullanabilirsiniz. bu konuda daha fazla bilgi için C# Language Specification, 2.4.2 özellik dokümanına bakabilirsiniz.

C# ayrıca C dilinden aşağıdaki kaçış durumlarını da miras almıştır.

Kaçış Karakterleri
Unicode Kodlaması
Karakter İsmi

 

Örneğin aşağıdaki ifadede ekrana yazı gösterirken \a karakterine gelince hoparlörden beep sesi çıkar ve devam eder. \a sadece konsolda geçerlidir. \v ve \f ise sadece yazıcıda geçerlidir.

Console.WriteLine("Uyarı sinyali ver \a ve devam et.");

ASCII kodlamasının çıkış kaynağı daktiloda kullnılan karakterlerdir. Mesela \r ve \n işlemini ancak daktilo ile anlayabiliriz. \r Satır başı kodu, yazma kafasını satırın başına getirir. \n ise yazma kafasını bir sonraki satıra geçirir. \n ve \r birlikte kullanıldığında bir sonraki satırın başına gitmiş oluruz. Text dosyalarda bu işlemler olmaz, platform uyumsuzluğu vardır. MS-DOS ve Windows platformlarında text dosyalarda bütün satırlar satır başı ve yeni satır kodlarıyla sonlanır. UNIX platformunda ise sadece yeni satır koduyla sonlanır. Macintosh ortamında ise sadece satır başı kodu satırı sonlandırır.

C# konsol programlamada, sadece yeni satır kodu bir sonraki satırın başına geçmek için yeterlidir.

Aşağıdaki ifadelerden her ikisi de aynı işi yapar.

Console.Write("\n");

Console.WriteLine();

C# kaçış karakteri olarak ters bölü kullnmaya bir alternatif sunar. Eğer bir string literalin önüne @ işareti koyarsak kaçış karakteri kullanmaya gerek kalmaz.

string Dizin = @"C:\Makaleler\\String Makalesi\Metin.doc";

Buna verbatim string (harfi harfine – aynısı) de denir. Ters bölü işareti de normal diğer karakterlerden biri olarak algılanır.

Tabi bu durumda çift tırnak için iki tane çift tırnak kullanmak gerekiyor.

string Yazi = @"Atalarımız boşuna söylelemiş ""sakla samanı, gelir zamanı"" diye";

Daha önce artı işaretinin string ifadeleri birleştirmek için kullanıldığını göstermiştik. Artı işaretini string ifadeleri sayılarla birlikte yazmak için de kullanabiliriz.

int toplamTutar = 100;
Console.WriteLine("Toplam tutar :" + toplamTutar + " YTL dir.");

Burada kural oldukça basittir. Eğer artı operandının bir tarafındaki ifade string ise diğer tarafındaki ifade de string ifadeye dönüştürülür ve daha sonra da string birleştirme işlemi gerçekleşir.

Aşağıdaki ilginç durumu inceleyelim.

int A = 12;

int B = 20;

Console.WriteLine(A + B + " toplamlarıdır.");

Console.WriteLine("Toplamları " + A + B);

Yukarıdaki program kodunun çıktısı aşağıdaki gibi olacaktır.



Peki neden ikisi farklı çıktı. Operatör önceliği kavramından tamsayılar yazısında bahsetmiştik. Operatör önceliği kurallarına göre toplama işlemlerinde öncelik soldan sağa doğrudur. İlk ifadede soldan itibaren başlandığından önce A + B işlemi yapıldı daha sonra da string ifadeye dönüştürülerek sonraki string ifade ile birleştirildi. İkinci WriteLine çağrısında ise “Toplamları” string ifadesi 12 ile birleştirildi. Daha sonra “Toplamları 12” string literali 20 ile birleştirildi. “Toplamları 1220” ifadesi oluştu.

Bu problemi çözmek için aşağıdaki gibi bir çözüm bulabiliriz.

int A = 12;

int B = 20;

Console.WriteLine(A + B + " toplamlarıdır.");

Console.WriteLine("Toplamları " + (A + B));

Parantezlerin toplama işlemine göre önceliği olduğundan ilk önce parantez içindeki işlem gerçekleşir ve sonuç aşağıdaki gibi olur.

Tamsayılar yazısında da ifade edildiği gibi bütün tamsayı türler .net Framework içerisindeki yapılardan türetilir. string veri tipi ise System.String sınıfından türetilir.

Sınıflar ve yapılar birbirlerine benzerler. Ama çok temel bir farklılıkları var, yapılar değer tiptirler, sınıflar referans tip. Daha fazla bilgiyi Değer Tip & Referans Tip adlı yazımızdan öğrenebilirsiniz.